Ks. Czesław Stanisław Bartnik - Dogmatyka katolicka. Tom I

Pierwszy tom akademickiego podręcznika katolickiej teologii dogmatycznej. Przedstawia podstawowe prawdy religijne w formie sześciu traktatów: o Bogu jedynym, o Trójcy Świętej, o człowieku, o aniołach, o Chrystusie, o Duchu Świętym. Niniejszy tom nie obejmuje metodologii i epistemologii teologicznej.

Zobacz inne książki autora: ks. Czesław S. Bartnik

SPIS TREŚCI

Wstęp

Traktat I
O Bogu Jedynym (Teo-logia)

I. Fundamentalne pytanie 
1. „Zjawisko" zjawisk
1. Relacyjność 
2. W świecie osoby 
3. W świecie społeczności 
4. W naturze 
5. Wielkość pytania 
2. Słowo słów 
1. Próby nazwania 
2. Konkretne nazwy historyczne 
1° Prapierwotne religie patriarchalne 
2° Sumerowie 
3° Egipcjanie 
4° Ariowie indyjscy 
5° Konfucjanizm 
6° Religie mezopotamejskie 
7° Język starosłowiański 
3. Nazwa jako zasada 
3. Świat jako kontekst religijny 
1. Krąg przyrodniczo-kosmiczny 
2. Krąg społeczny 
3. Krąg dziejowy
4. Krąg prozopoiczny 
4. Ateizm 
1. Pojęcie i rozwój
2. Rodzaje 
3. Powody ateizmu 
4. Ateizm intelektualny 
5. Ateizm wolitywny 
6. Ateizm praktyczny 
7. Ateizm integralny
8 Ateizm „kolektywny"
9. Najtrudniejsze pytanie

II. Język religijny 
1. Język 
1. Problem
2. Język bazy 
3. Języki nadbudowane 
2. Moc semantyczna języka religijnego 
1. Sceptycyzm 
2. Sensologiczne szkoły 
3. Ku maksymalizmowi 
4. Rodzaje semantyczne języka religijnego 
3. „Teologia śmierci Boga" 
1. Sekularyzm 
2. Bóg „świecki" 
3. „Bóg umarł" 
4. Wkład sekularyzmu 
4. Teologia języka 
1. Glossologia i glossopraxis 
2. Ateizm lingwistyczny 
3. Restauracja języka religijnego 
4. Kościół jako podmiot języka 
5. Prymat osoby nad językiem

III. Bóg w Biblii hebrajskiej 
1. Izraelskie doświadczenie Boga 
1. Izrael jako receptor objawienia 
2. Objawienie imienia Bożego 
3. Bóg futurystyczny 
4. Wybawca z domu niewoli 
5. Jahwe jako wojownik 
6. Jahwe jako król 
7. Jahwe jako wychowawca narodu 
8 Jahwe jako Pan natury i historii 
9. Jahwe jako Wybawca 
2. Media teofanijne 
1. Geneza teofanii 
2. Teofania zstępująca i wstępująca 
3. Medium natury i historii 
4. Słowo objawione 
1° Bóg mówiący 
2° Bóg Pisma 
3° Religia słowa 
5. Wizje objawiające 
6. Odsłony historiozbawcze 
1° Jahwe adamiczny 
2° Jahwe noachicki 
3° Jahwe abrahamiczny 
4° Jahwe mozaistyczny 
3. Rozwój idei Boga 
1. Od politeizmu do monoteizmu 
2. Uniwersalność 
3. Wieczność 
4. Niepojętość 
5. Suwerenność 
6. Świętość 
4. Bóstwo osobowe 
1. „Istniejący" 
2. Atrybuty osobowe 
3. Bóg przymierza z człowiekiem

IV. Bóg w kodonie kultury chrześcijańskiej 
1. Bóg w Biblii chrześcijańskiej 
1. Bóg uczłowieczony 
2. Bóg Królestwa Niebieskiego 
3. Bóg „paschalny" 
4. Słowo, Światłość, Życie, Miłość 
5. Bosko-ludzkie Drama 
2. Bóg filozofów 
1. Obrazy prafilozoficzne 
2. Myśl starogrecka 
3. Myśl patrystyczna 
4. Klasyczna myśl średniowieczna 
5. Pozaklasyczna myśl średniowieczna 
6. Myśl nowożytna 
7. Czasy najnowsze 
3. Bóg teologów 
1. „Chrystianizacja" idei Boga 
2. Stwórca 
3. Zbawca 
4. Transcendentny i Immanentny 
5. Uniwersalność i konkretność 
6. Bóg uczłowieczony 
7. Eschatos 
8 Bóg omegalny 
9. Bóg jako Miłość 
10. Bóg „wiary" 
11. Koncepcje redukcjonistyczne 
12. Obraz personalistyczny

V. Percepcja istnienia Boga 
1. Problem rozumowej poznawalności istnienia Boga 
1. Punkt wyjścia 
2. Możliwość poznania istnienia Boga 
1° Moc umysłu ludzkiego 
2° Poświadczenie starotestamentalne 
3° Poświadczenie nowotestamentalne 
4° Vaticanum I 
5° Vaticanum II 
3. Argumenty rozumowe 
1° Argumenty antropologiczne 
2° Argumenty fizykalistyczne 
3° Pięć dróg 
4° Argument egzystencjalny 
5° Argument prozopoiczny 
2. Pozarozumowa poznawalność istnienia Boga 
1. Punkt wyjścia 
2. Świadectwo biblijne 
3. Próby naukowych opisań 
3. Dążenie do poznania integralnego 
1. Przekaz poznania Boga 
2. Teologiczne poznanie Boga 
3. Dynamika praktyczna 
4. Ku ujęciu całoosobowemu

VI. Natura Boga i jej poznanie 
1. Istnienie Boga a Jego natura 
1. Problem 
2. „Bóg istnieje" a natura 
3. Podstawowe stanowiska 
4. Trojaka droga 
2. „Istota" i przymioty Boże 
1. Główne stanowiska 
1° Różnica realna 
2° Różnica czysto myślna 
3° Różnica wirtualna 
2. Czynnik konstytutywny Bóstwa 
3. Przymioty Boże 
1. Przymioty istnienia Bożego 
1° Samoistność 
2° Niezłożoność 
3° Niezmienność 
4° Akt 
5° Wieczność, wiekuistość 
6° Niezmierzoność 
7° Wszechobecność 
8 ° Doskonałość, spełnienie 
9° Jedność 
2. Przymioty prozopoiczne 
1° Po linii umysłu 
Myśl i Prawda 
Wszechwiedzący 
2° Po linii woli 
Wola i Dobro 
Wszechmiłość 
3° Po linii integrum osobowego 
Personalność 
Piękność 
Świętość 
Wszechmoc 
Suwerenność

VII. Opatrzność 
1. Rozumienie opatrzności 
1. Terminologia 
1° Termin grecki 
2° Termin łaciński 
3° Termin polski 
2. Pojęcie 
3. Pasma „procesu" opatrzności 
4. Opatrzność ludzka 
1° Opatrzność ludzka i Boska 
2° Kręgi opatrzności 
3° Opatrzność osobowa i rzeczowa 
2. Opatrzność Boża 
1. Rozumienie opatrzności Bożej 
1° Opisanie teologiczne 
2° Podstawowe struktury 
3° Bóg osobowy a Opatrzność 
4° Opatrzność i Chrystus 
5° Synergizm opatrzności Boskiej i ludzkiej 
2. Zakres opatrzności Bożej 
3. Obszary prowidencjalne 
1° Naturalna i historyczna 
2° Kreacyjna i soteryjna 
3° Immanentna i transcendentna 
4° Pośrednia i bezpośrednia 
4. Wielowartościowość Opatrzności 
1° „Profil" Opatrzności dla indywiduum 
2° Pozytywna korelacja 
3° Misterium interpretacji losów 
4° Sensopojetyka 
3. Opatrzność a zło 
1. Rodzaje zła 
2. Istota zła 
1° Pozorność zła? 
2° Byt jako zło? 
3° Zło jako „drugi byt" 
4° Zło jako mnogość i chaos 
5° Zło jako brak należnego dobra 
6° Zło jako relacja antypersonalna 
3. W świetle Opatrzności 
1° Sens zła 
2° Odkupienie od zła 
3° Opatrzność ludzka a zło 
4° Sprawiedliwość Opatrzności 
4. Zbawienie i potępienie 
1° Predestynacja i predestynacjanizm 
2° Synergizm zbawczy

Traktat II
O Trójcy Świętej (Trynitologia)

I. Pre-historia trynitologii 
1. Pre-trynitologia pozabiblijna 
1. Wprowadzenie 
2. Pogańskie „prefigury" trynitologii? 
3. Uniwersalizm trynitologiczny? 
2. Pre-trynitologia starotestamentalna 
1. Jahwefania 
2. Loci classici

II. Objawienie Trójcy Świętej 
1. Triadologia w kerygmie Jezusa 
1. Wprowadzenie 
2. Ewangelie synoptyczne 
1° Bóg (Ojciec) 
2° Syn Boży 
3° Duch Święty 
3. Corpus paulinum 
1° Trynitologia rezurekcyjna 
2° Trynitologia pneumatologiczna 
3° Jedność 
4. Corpus johanneum 
1° Trynitologia agapetologiczna 
2° Trynitologia „apologetyczna" 
2. Odsłony trynitologiczne w historii Jezusa Chrystusa 
1. Słowa i „zdarzenia trynitologiczne" 
2. Trynitologia poczęcia 
1° Właściwości Ojca 
2° Syn Boży 
3° Duch Święty 
3. Trynitologia inkarnacyjna 
1° Bóg Ojciec 
2° Syn Boży 
3° Duch Święty 
4. Trynitologia chrzcielna 
5. Trynitologia paschalna 
1° Ojciec 
2° Syn 
3° Duch 
6. Trynitologia pentekostalna 
7. Trynitologia paruzyjno-eschatologiczna 
3. Pierwsze formuły trynitarne 
1. Powstanie formuł 
2. Formuła katechetyczna 
3. Formuła z liturgii eucharystycznej 
4. Formuły eklezjalno-pastoralne 
5. Formuły duchowościowe

III. Kształtowanie się dogmatu trynitarnego w Kościele 
1. Żywy przekaz eklezjalny 
1. Liturgia i życie duchowe 
1° W chrzcie 
2° W Eucharystii 
3° W życiu duchowym 
2. Szukanie twórczej syntezy 
3. „Logos-Dabar" jako klucz 
2. Trynitologie pozorowane 
1. Monarchianizm 
2. Modalizm 
3. Subordynacjanizm dualistyczny 
4. Trynitologie „niekompletne" 
3. Definicje magisterialne 
1. Ośrodek rzymski 
2. Sobór Nicejski 
3. Sobór Konstantynopolski I 
4. Filioque 
4. Rozwój trynitologii systematycznej 
1. Kosmologiczna Trójca Orygenesa 
2. Wielcy Kapadocjanie 
3. Tertulian 
4. Święty Augustyn 
5. Trynitologia tomistyczna 
1° Pochodzenia w Bogu 
2° Relacje w Bogu 
3° Właściwości, cechy rozpoznawcze, apropriacje i posłania 
4° Perychoreza 
6. Antytrynitaryzm

IV. Trynitologia prozopologiczna 
1. Modele eksplikacyjne Trójcy 
1. Język o Trójcy 
2. Model językowy 
3. Modele pomocnicze 
1° Model gnostycki 
2° Model ikonalny 
3° Model lingwistyczny 
4° Model słowowy 
5° Model psychologiczny 
6° Model „rodzinny" 
7° Model transcendentalny 
8 ° Model „socjalny" 
9° Model relacyjno-jaźniowy 
2. Osoby w Trójcy 
1. Rozumienie osoby 
1° Krótkie formuły 
2° Pierwotna antynomia semantyczna 
3° Spełnienie osoby przez osobę 
2. Relacja i osoba 
3. Spełnianie się osobowe w Trójcy 
4. Wtórne paradoksy prozopoiczne